HDP’nin Meclis’e girememesi geçiş sürecini zorlaştırabilir

O, IRA ile barış görüşmelerini sonuca ulaştıran eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in, “Hakkını yememem lazım, beni hep başarabileceğimiz konusunda telkin ediyordu” sözleriyle bahsettiği kişi. Blair’in sağ kolu olarak bilinen Jonathan Powell, Friedrich Ebert Stiftung Derneği desteğiyle düzenlenen “Çözüm Sürecinin Neresindeyiz” başlıklı konferansa katılmak için İstanbul’daydı.

Fotoğraf: GİZEM ODABAŞ

BURCU KARAKAŞ

Milliyet’in sorularını yanıtlayan Powell, sürecin başarıya ulaşacağı konusunda umutlu olduğunu söyledi:

* Barış süreci çerçevesinde Türk yetkililerle güncel temasınız var mı?
Ankara’ya gidecektim ancak iptal oldu ama bu seferki ziyaretimde Türk yetkililerle görüşmem yok. Barış sürecine herhangi bir dahlim yok ama gözlemliyorum. Geçmişte Hakan Fidan ve diğer yetkililerle görüşmelerim olmuştu. Fidan’ın kendisine yöneltilen eleştiriler ile tek tabanca olmasına rağmen çok iyi bir iş başardığını düşünüyorum. Dünyada iyi denebilecek pek bir gelişme yok şu sıralar. Ancak Türkiye’nin Kürt meselesini çözmesi çok iyi bir haber olacaktır. Herkes bu sürece destek vermeli.

* Türkiye’deki Kürt meselesinin çözümü, bölgede domino etkisi yaratır mı?
Pek emin değilim. Bir IŞİD sorunu var ki uzun vadede çözüleceğe benziyor. Ortadoğu’daki diğer sorunların çözüme kavuşmasını sağlamayabilir ama Suriye, Irak ve İran’da yaşanan Kürt meselesi kaynaklı sorunların çözümünü kolaylaştırabilir.

* Hakan Fidan’ın MİT’in başına tekrar geçmesini, barış süreci açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bence geri dönmesi, süreç için olumlu bir gelişme. Barış süreçlerinde, kurumlar değil, aktörler arasında kurulan kişisel ilişkiler önemli. Süreçler, bu ilişkiler üzerinden yürür genelde. Öcalan şu anda bir kurumla değil, Hakan Fidan’la bire bir görüşüyor. Birlikte uzun süren görüşmeler yaptılar. Dolayısıyla Fidan’ın denklemden çıkması, süreci zora sokabilirdi.

* Genel seçimler yaklaşıyor. Koalisyon kurulması halinde, süreç nasıl etkilenebilir?
Seçimler, barış süreçleri için dünyanın hiçbir yerinde kolay değil. Oluşabilecek türbülans, süreci sarsabilir ya da en kötü ihtimalle bitirebilir. Ancak Türkiye’de ikinci ihtimalin olacağını sanmıyorum. Seçim sonrası ise sürece daha fazla destek sağlanabilir. Şimdiki siyasi iktidar olmasa bile, yeni hükümet siyasi canlılık demek. Bu da olumlu gelişmelere yol açabilir. Örneğin, Tony Blair 1997’de yeniden seçildiğinde bu durumu bir avantaj olarak gördü. Seçim kampanyası süresince bir gelişme yaşanmamıştı. İlk ziyaretini Belfast’a yapmış ve burada bir konuşma gerçekleştirmişti. Önüne bir hedef koymuş, bunu yerine getirmek için çalışmıştı. AKP iktidarı ya da koalisyon, seçim sonrası süreç hız kazanabilir.

* HDP’nin barajı geçemeyerek Meclis’e girememe ihtimali üzerinden tartışmalar yürüyor. Bu olasılığın gerçekleşmesi, ne gibi sonuçlar doğurabilir?
HDP’nin Meclis’e girememesi, silahtan siyasete geçiş sürecini zorlaştırabilir. Barış süreçlerinde en hayati konulardan biri, siyasi partinin bir aşamadan sonra silahlı gruptan daha önemli hale gelmesi. IRA başlarda kontrolü tamamen elinde tutuyor, Sinn Fein’e talimat veriyordu. Zaman içinde Sinn Fein daha önemli bir pozisyona geçti ve IRA konu dışı kaldı. İspanya’da da böyle oldu. Dolayısıyla HDP’nin barajı geçememesi, geçiş süreci sekteye uğrayabilir.

* PKK üyelerinin siyasete entegrasyonundan daha çok uzağız ancak bu aşama hakkında neler söyleyebilirsiniz?
İnsanlar geçmişte olanları bir anda affetmez ya da birbirlerine hemen güven duymaya başlamaz. Barış süreci dediğimiz zaten birbirine güvenmeyenlerin güvenir hale gelmesi. Siyasete entegrasyon zor bir aşama. Ancak silahlar bırakılacaksa sonuçta bu olacaktır. Bazı insanlar teröristlerin seçimlere katılmasını korkunç buluyor. Ancak demokrasi tam olarak, silah bırakılınca siyasete girmek demek. Uzlaşma süreci uzun sürecektir. Geçmişe çizgi çekebilmek için hakikat ve adalet komisyonu kurulmalı.

* Kürt diasporası, geçiş sürecinde nasıl bir rol oynayabilir?
Diaspora çoğunlukla en radikal kesim oluyor. Ancak barış kampanyalarında yararlı hale gelebiliyorlar. IRA konusunda, ABD’deki İrlanda diasporası barışa oldukça katkı sunmuştu. Avrupa’da da geniş bir Kürt diasporası var ve barışın gelmesinde kritik bir pozisyonda olduğu kanaatindeyim.

http://www.milliyet.com.tr/surecte-aktorler-arasi-iliskiler-gundem-2038665/